Bir bağımlıya diğer bir bağımlının yardım edebileceği inancıyla ortaya çıkan 12 basamaklı kendine yardım grupları, bağımlılık yapan maddeleri kullanan kişilerin tedavi ve değişim süreçlerinde önemli rol oynayan sosyal destek unsurlarından biridir. Bu araştırma 12 basamaklı kendine yardım gruplarından olan Adsız Narkotik (NA) gruplarının bağımlı bireylerin iyileşme ve değişim süreçlerindeki işlevini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma deseninin kullanıldığı bu araştırma kapsamında İstanbul ilindeki NA gruplarına katılım sağlayan ve en az bir yıldır madde kullanmayan 15 NA üyesi ile derinlemesine görüşmeler yapılarak farklı NA gruplarının dokuz açık oturum toplantısında katılımlı gözlem yapılmıştır. Saha araştırmasından elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle ele alınarak yorumlanmıştır. Bu veriler “Adsız Narkotik’e Katılma ve Devam Etme Gerekçeleri”, “Adsız Narkotik’in İyileştirici Unsurları”, “Toplumsal Uyum Sürecinde Adsız Narkotik” şeklinde temalandırılarak sunulmuştur. Araştırma sonucunda; NA programının ilke ve öğretilerini hayata geçirmenin, adsızlık ilkesinin korunmasının, rehber-sponsee arasında kurulan ilişkinin, grup içerisinde sorumluluk alarak hizmet etmenin ve NA’nın mesajını diğer bağımlılara taşımanın bu programın iyileştirici unsurları olarak ön plana çıktığı görülmüştür. Ayrıca bireylerin aile ve sosyal ilişkilerinin, kariyer gelişimlerinin, sosyo-ekonomik statülerinin ve benlik gelişimlerinin olumlu yönde değiştiği tespit edilmiştir. Türkçe alanyazında NA gruplarına yönelik yürütülen bir çalışmanın olmadığı görülmüş olup bu çalışmanın madde bağımlılığı literatürüne önemli katkılar sağlayacağı ve konuya ilişkin yürütülecek çalışmalar için özgün bir kaynak olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sosyal Hizmet, Bağımlılık, Kendine Yardım Grupları, Adsız Alkolikler, Adsız Narkotik.
